آرتیشو (Artichoke) گیاهی از خانواده خار مریم است و به عنوان یک گیاه دارویی مصرف می‌شود. اگر این گیاه را نمی‌شناسید، در این مطلب از خواص کنگر فرنگی یا آرتیشو صحبت کردیم. و اینکه چطور این گیاه کمی تلخ و پرخاصیت را مصرف کنید.
آرتیشو چیست؟
آرتیشو یا کنگر فرنگی (Cynara scolymus) گیاهی به شکل کاج است. آرتیشو از سبزیجات است، و پیاز بنفش و برگ‌های روی ان تشکیل شده که تا مرکزش قابل خوردن است. در واقع بخشی از یک گل قبل از جوانه دان است و زمانی که جوانه آن به گل تبدیل شود، آرتیشو دیگر قابل خوردن نیست. از این رو بیشتر آنها قبل از رسیدن به آن نقطه برای غذا برداشت می‌شوند.
خواص آرتیشو یا کنگر فرنگی
1- آرتیشو سرشار از مواد مغذی
آرتیشو چربی کمی دارد و در مقابل سرشار از فیبر، ویتامین و انتی اکسیدان است.
هر 170 گرم حدود 90 کالری و 5 گرم پروتئین دارد. همچنین شامل ارزش غذایی زیر است:
| ارزش غذایی | مقدار |
|---|---|
| کالری | 90 |
| کربوهیدرات | 20 گرم |
| فیبر | 10 گرم |
| پروتئین | 5 گرم |
| چربی | 0.6 گرم |
| فولات | 34 درصد از ارزش روزانه (DV) |
| مس | 21 درصد DV |
| منیزیم | 15 درصد DV |
| ویتامین C | 12٪ از DV |
| نیاسین | 10 درصد DV |
| ریبوفلاوین | 10 درصد DV |
| پتاسیم | 9درصد DV |
| فسفر | 9درصد DV |
| ویتامین B6 | 7 درصد DV |
2- شما را سیر نگه می‌دارد
آرتیشو حدود 3/1 فیبر روزانه شما را تامین می‌کند. فیبر سبب می‌شود شما احساس سیری کنید. در نتیجه در ادامه به تثبیت قند خون، سطح فشار خون و… را کمک خواهد کرد.
3- خواص آرتیشو در تقویت استخوان
با مصرف کنگر فرنگی ویتامین k دریافت خواهید کرد. این ویتامین نقش مهمی در سلامت استخوان، لخته شدن خون و بهبود زخم دارد.
4- خواص آرتیشو در کاهش سطح کلسترول
آرتیشو حاوی آنتی اکسیدان لوتئولین است که ممکن است بر سطح کلسترول اثر بگذارد. در یک بررسی بین 700 انسان مصرف روزانه مکمل آرتیشو به مدت 13 هفته نشان داده شد که منجر به کاهش کلسترول بد خواهد شد.
همچنین در چند تحقیق دیگر نیز بررسی شد، مشخص شد آرتیشو به روش‌های مختلف بر پایین آمدن کلسترول خون اثر دارد. با این حال، کنگر فرنگی هنوز به عنوان درمانی برای کلسترول بالا توصیه نمی شود.
بیشتر بخوانید: برگ استویا چیست و چه کاربردی دارد؟
5- خواص آرتیشو در کنترل فشار خون
یکی از فواید کنگر فرنگی برای افراد دارای فشار خون بالا است. در مطالعه‌ای مشخص شد عصاره کنگر فرنگی آنزیم eNOS را تقویت می‌کند که در گشاد شدن رگ‌های خونی نقش دارد. علاوه بر این منبعی از پتاسیم است که خود در تنظیم فشار خون کمک می‌کند. یک مطالعه نشان داد که آب برگ کنگر فرنگی به تنظیم فشار خون برای افرادی که فشار خون خفیف دارند کمک می کند.
6- خواص آرتیشو برای کبد
عصاره برگ آرتیشو در سلامت کبد و رشد بافت جدید موثر است. همچنین تولید صفرا را زیاد می‌کند که به حذف سوم بدن توسط کبد نقش دارد. در تحقیقی حیوانی، آرتیشو، آسیب به سلول‌های کبدی ناشی از بیماری غیرالکلی را کاهش داد. همچنین این بررسی روی انسان نیز انجام شد. با این حال تحقیق بیشتری نیاز است.
7- خواص آرتیشو در سلامت گوارش
از آنجایی که آرتیشو منبعی از فیبر است، با افزایش باکتری‌های مفید روده، خطر ابتلا به سرطان روده، یبوست و اسهال را کاهش می‌دهد. کنگر فرنگی حاوی اینولین است، نوعی فیبر که به عنوان یک پروبیوتیک عمل می‌کند. در یک تحقیق مشخص شدف مصرف مکمل زنجبیل و کنگر فرنگی قبل از غذا باعث بهبود حرکت در روده خواهد شد.
علاوه بر این آرتیشو با کاهش اسپاسم عضلانی و بهبود تعادل باکتر ی مفید ممکن است به درمان علائم سندروم روده تحریک پذیر کمک می‌کند.
8- خواص آرتیشو در کاهش قند خون
ترکیبات کنگر فرنگی یا آرتیشو می‌تواند به کاهش سطح قند خون کمک کند، با این حال، به خاطر داشته باشید که هنوز تحقیقات بیشتری در مورد اثرات مصرف کنگر فرنگی بر کنترل قند خون مورد نیاز است.
9- خواص آرتیشو برای سلامت مغز
در بالا ذکر کردیم که آرتشو حاوی فولات، ویتامین B است که برای جلوگیری از بیماری آلزایمر مهم است. در کنار آنف در کاهش نقایص مادرزادیف جمجمه، مغز در دوران بارداری و… نقش دارد.
10- خواص احتمالی آرتیشو در مقابل سرطان
مطالعات حیوانی نشان داد که آرتیشو رشد سلول سرطانی را مختل می‌کند. آنتی اکسیدان‌هایی مانند روتین، کورستین، سیلیمارین و اسید گالیک می‌توانند در این مورد نقش داشته باشند. البته تحقیقات انسانی در این مورد نیست.
11- خواص آرتیشو برای پوست
در مطالعه‌ای نشان داده شدن، آرتیشو اثر ضد پیری دارد. از طریق آنتی اکسیدان‌هایی که دارد، می‌تواند از پوست محافظت کند. علاوه بر این خواص ضد قارچی ان نیز بررسی شد.
بیشتر بخوانید: خواص گل محمدی و دمنوش گل محمدی
چگونه آرتیشو را به رژیم غذایی خود اضافه کنیم؟
کنگر فرنگی در حالت نپخته دارای بافت سفت و طعمی تلخ است. این به لطف سینارین، ترکیبی است که سبب تلخی کنگر فرنگی می‌شود. پختن کنگر بافت آن را نرم می‌کند. تلخی آن نیز با پختن از بین می‌رود.
کنگر فرنگی را بشویید و سپس ساقه آن را ببرید. گلبرگ ها را کمی باز کنید و سپس کنگر فرنگی را به مدت 30 تا 40 دقیقه بخارپز کنید.
گیاه آرتیشو را می‌توان بخار پز، آب پز، کبابی، تفت داده و دمنوش مصرف کرد و از خواص آرتیشو بهره برد.
برای بخار پز که بیشترین مصرف را دارد، به مدت 20 تا 40 دقیقه انجام دهید. بعد برگ‌های بیرونی را جدا کنید و هر شکلی دوست دارید مصرف کنید. قسمت خوراکی آرتیشو برگ‌های بیرونی و مرکزش است.
کنگر فرنگی با اسفناج نیز به خوبی می‌شود. دیپ گیاهی اسفناج و کنگر فرنگی یک غذای عالی است.
دمنوش آرتیشو یکی از دمنوش‌های مفید است که مجموعه چیتاشاپ به صورت تی بگ عرضه می‌کند. برای خرید وارد لینک زیر شوید:
عوارض مصرف آرتیشو
افراد مبتلا به سندرم تحریک پذیر، در مصرف آرتیشو باید کمی احتیاط کنند. زیرا پیاز آرتیشو حاوی FODMAP (انواع خاصی از قند و فیبر) است که باعث مشکلات روده‌ای می‌شود. کنگر فرنگی سرشار از اینولین است، نوعی فیبر که در افراد مبتلا به IBS به راحتی در روده کوچک تجزیه نمی‌شود. اینولین به غذای باکتری های روده بزرگ تبدیل می شود و باعث علائم ناخوشایندی مانند اسهال، یبوست، گرفتگی عضلات و نفخ می‌شود.
عوارض جانبی آرتیشو ندارد. اگر مبتلا به بیماری خاص هستید یا باردارید بهتر است از مصرف خودداری کنید و با پزشک خود مشورت کنید.